◄همکاری علمی

همکاری های فنی و علمی بین کشورها موجب ارتباط بیشتر اتباع کشورهای مختلف می شود و از آنجا که این نوع همکاری ها از قداست ویژه ای برخوردارند، می توانند ابزار و روش مناسبی جهت انحراف افکار مردم از فعالیت های پشت پرده باشند. از این رو شبکه های جاسوسی از آن ها به عنوان پوشش جاسوسی بهره می گیرند و در لوای همکاری علمی، دست به جمع آوری اطلاعات حساس و حیاتی کشورها می زنند. تأسیس انجمن های آموزشی، ارائه بورسیه های تحصیلی و برگزاری همایش های علمی از سوی قدرت های بزرگ عمدتاً به منظور تأمین هدف فوق است. سازمان های جاسوسی، نخبگان و دانشمندان مورد نیاز خود را از روش های مختلفی شناسایی می کنند که عبارتند از:
الف- رزومه های اینترنتی و سایت های کاریابی: بسیاری از دانشمندان و متخصصان علمی، سوابق علمی و پژوهشی خود را در سایت های اینترنتی درج می کنند و سازمان های جاسوسی می توانند با یک جست وجوی ساده، متخصصین موردنظر خود را پیدا کنند.

ب- همایش ها و سمینارهای علمی: همایش های علمی، جولانگاه سازمان های جاسوسی است. این سازمان ها در این همایش ها است که می توانند نخبگان کشورها و مهمترین دستاوردهای علمی آنها را شناسایی کنند.

ج- تحصیل یا تدریس در دانشگاه های خارجی: شناسایی افراد توسط سازمان های اطلاعاتی از بین دانشگاهیان موضوع تازه ای نیست. در طول تاریخ جاسوسی موارد زیادی دیده شده که دستگاه های جاسوسی با زیر نفوذ قرار دادن جمع های دانشجویی، برای آینده خود، اشخاصی را شناسایی می کنند و انتظار دارند این افراد به جاسوسانی کارآمد تبدیل شوند. معروفترین جاسوسان دانشگاهی را سرویس اطلاعات خارجی کا.گ.ب در دانشگاه معروف کمبریج لندن پرورش داده بود که سال ها پس از جنگ، خاطرات آنها در کتابی به نام «پنج دوست کمبریجی من» توسط کنترل کننده این اشخاص به نام یوری مودین منتشر شد.

د- فرصت های مطالعاتی یا بورسیه های تحصیلی: سازمان های جاسوسی در پوشش دانشگاه های مشهور جهان برای برخی استادان و دانشجویان دعوتنامه ارسال کرده و اعلام می کنند که به آن ها بورسیه یا فرصت مطالعاتی می دهند و همه ی هزینه های مسافرت و اقامت را تأمین می کنند یا اینکه از میان افرادی که خودشان داوطلب بورسیه یا فرصت مطالعاتی شده اند، افراد مورد نیاز خود را انتخاب می کنند.

پس از شناسایی افراد، سازمان های جاسوسی در پوشش دانشگاه ها و مراکز پژوهشی به افراد موردنظر پیشنهاد همکاری و اجرای پژوهش های علمی مشترک می دهند. این پژوهش های علمی می تواند در قالب پایان نامه یا رساله باشد. پس از همکاری ناآگاهانه فرد با سازمان مذکور و دریافت حق الزحمه یا تسهیلات، سازمان های جاسوسی به تدریج اهداف اصلی خود را آشکار کرده و به فرد اینگونه القا می کنند که به کشور خود خیانت کرده است. در این حالت، فرد موردنظر از ترس لو رفتن در کشور خود و مجازات، ادامه همکاری با سازمان های جاسوسی را کم خطرتر ارزیابی می کند و به این طریق به دام سازمان های جاسوسی گرفتار می شود.

◄همکاری تجاری

با گسترش صنعت و پیشرفت تولید و تبادل کالا، همکاری های اقتصادی از مرز کشورها گذشته و شرکت های صنعتی و تجاری بین المللی به وجود آمده اند. حضور هیأت های تجاری و صنعتی در کشورهای بیگانه نیز امری عادی و معمولی شده و مردم حضور افراد خارجی را با عناوین اقتصادی در کشورشان پذیرا شدند. این موضوع شبکه های جاسوسی را به این اندیشه رهنمون کرده که از عناوین اقتصادی جهت پوشش جاسوسی خود سود جویند. سازمان های جاسوسی علاوه بر استفاده از هیأت های اقتصادی برای جمع آوری اطلاعات، مأموران خود را نیز با عناوین اقتصادی به کشورهای هدف گسیل می دارند. دیوید. اچ. بلی افسر اطلاعاتی سازمان سیا برای خاورمیانه ضمن اذعان به گسترش استفاده از پوشش تجاری برای جاسوسی تأکید می کند: «یک فهرست کامل از بازرگانان آمریکایی که در حال انجام معاملات مهم و اساسی در کشورهای خارجی هستند، باید در دسترس تحلیلگران سازمان سیا قرار گیرد. تحلیلگران این سازمان، نیازهای اطلاعاتی خود را که برخی از بازرگانان می توانند جمع آوری کنند، به آنها اعلام می کنند». وی به برخی از پوشش های سازمان جاسوسی موساد اشاره کرده و می نویسد: «تشکیلات رسمی که برای پوشش موساد به کار می رود شامل هیأت های خرید اسرائیلی، شرکت های توریستی دولتی اسرائیل نظیر ال آل، دفاتر شرکت زیم، موسسه ساختمانی اسرائیل، گروه های صنعتی و سازمان های بین المللی تجاری اسرائیل.»

روش دیگر استفاده سازمان های جاسوسی از پوشش شرکت های تجاری، ارائه پیشنهاد همکاری تجاری به افراد موردنظر در خصوص خرید و فروش کالا، بازاریابی، مشاوره اقتصادی یا تحقیق و توسعه است. در این حالت، سازمان های جاسوسی با افراد موردنظر خود ارتباط برقرار کرده و اظهار تمایل می کنند که از تجربیات و دانش آن ها برای پیشرفت شرکت خود استفاده کنند. آن ها معمولاً به بهانه وجود رقابت در اقتصاد جهانی، از این افراد که معمولاً از کارمندان دولت متبوع خود هستند، می خواهند که ارتباط خود با آنها را نزد دیگر شرکت ها، دولت ها، همکاران و حتی افراد نزدیک و بستگان فاش نکنند. حتی ممکن است سازمان های جاسوسی با این بهانه که باید مطمئن شوند که افراد با شرکت های رقیب آنها همکاری نمی کنند، آنها را با دروغ سنج مورد آزمایش قرار دهند یا حتی از آنها درخواست کنند برای اینکه شرکت های رقیب از محتویات همکاری آنها باخبر نشوند، اطلاعاتی که قرار است افراد به شرکت پوششی بدهند، رمز کنند. پس از طی این دوره، سازمان های جاسوسی هدف اصلی خود را فاش کرده و در این حالت، افراد خود را در قلب فرآیند جاسوسی می بینند و برای آنها راه بازگشتی متصور نیست. در مواردی که افراد به هر قیمتی بخواهند از ادامه همکاری خودداری کنند، سازمان های جاسوسی سعی می کنند با تحریک حس میهن پرستی افراد مانع این کار شوند. برای مثال ممکن است ادعا کنند که افراد با این اقدام به کشور خود خدمت می کنند. برای مثال ادعا می کنند که «به دلیل اینکه آمریکا و اسرائیل از فعالیت هسته ای صلح آمیز ایران اطلاع کافی ندارند، ممکن است به آن کشور حمله کنند. شما از طریق ارائه اطلاعات درست به آنها، در اصل مانع حمله نظامی می شوید و جان مردم خود را نجات می دهید.»

◄روش های شناسایی سازمان های جاسوسی

با وجود روش های پیچیده سازمان های اطلاعاتی برای فریب افراد، راه های ساده ای برای شناسایی آن ها در ارتباطات و مراودات فیمابین وجود دارد که افراد با کمی دقت و هوشیاری می توانند از گرفتاری در دام جاسوسی اجتناب کنند. مهمترین این روش ها و نشانه ها عبارتند از:
*ارائه حق الزحمه پیش از انجام کار و بیش از حد معمول برای جذب افراد مورد نظر؛
*تعریف و تمجید غیرواقعی از سطح تخصص و کارآیی افراد؛
*افتتاح حساب برای افراد در خارج از کشور و واریز بخشی از حق الزحمه به آن حساب برای تضمین ادامه همکاری افراد
*اجتناب کارکنان سازمان های جاسوسی از مسافرت به کشور متبوع فردی که با آنها همکاری علمی یا اقتصادی می کند؛
*ممانعت از عکس برداری یا فیلم برداری از آن ها و اجتناب از گرفتن عکس یادگاری؛
*انجام ملاقات های کاری در محیطی خارج از دانشگاه یا شرکت پوششی و انجام آن در هتل های مختلف و حتی کشورهای مختلف؛
*یشتر شرکت های پوششی دارای وب سایتی بسیار ابتدایی و در چند صفحه محدود هستند؛ زیرا فقط برای فریب افراد طراحی شده اند و فعالیت اقتصادی واقعی ندارند؛
*موضوعات همکاری مورد علاقه سازمان های جاسوسی معمولا موضوعات حساسی است که اطلاعات آن در دسترس همگان قرار ندارد.

همان گونه که ذکر شد، سازمان های جاسوسی با استفاده از عناوین غیرمجرمانه و مسائلی که قانون مدونی برای آن وضع نشده و نیز در پوشش مفاهیم ارزشی و از طریق موسسات مطالعاتی برای استخدام افراد و تأثیرگذاری در لایه های اجتماعی و تغییر افکار، رفتار و نگرش مردم فعالیت می کنند. شیوه ها و شگردهای جاسوسی یاد شده، بر ضد کشور ایران هم به کارگیری می شود و امید است با هوشیاری قشر دانشگاهی، نخبگان و مردم فهیم ایران در برخورد با این دست از ارتباطات مشکوک، طرح ها و توطئه های دشمنان خنثی شود.

◄روش های جمع آوری اطلاعات

به طور کلی جمع آوری عبارت است از گردآوری داده ها و اخبار از روش های جاسوسی، فنی یا هر طریق دیگر. بنابراین این کارکرد اطلاعات، نزدیکترین امر به کار اطلاعاتی است و سنگ بنای فعالیت اطلاعاتی محسوب می شود. امروزه و در آخرین تلاش برای دسته بندی انواع مختلف روش های جمع آوری اطلاعات، مجموعه این روش ها در پنج مقوله زیر تقسیم شده است:
۱) اطلاعات حاصل از جمع آوری منابع آشکار؛ اخبار قابل دسترسی برای عموم که در اشکال الکترونیکی یا چاپی منتشر می شود، نظیر رادیو، تلویزیون، روزنامه ها، مجلات، اینترنت، پایگاه داده های تجاری، فیلم ها، تصاویر گرافیکی و نقاشی. منابع آشکار از نظر کمیت، منبع اصلی اخبار به شمار می رود. تخمین زده می شود، بیشتر سازمان های اطلاعاتی چند منبعی در حال حاضر بیش از ۸۰ تا ۸۵ درصد اخبار خود را از منابع آشکار به دست می آورند.
۲) اطلاعات حاصل از جمع آوری انسانی؛ اطلاعات به دست آمده از طریق جمع آوری اخبار که توسط منابع انسانی حاصل می شود. در این روش، دو نقش حائز اهمیت است: مأمور اطلاعاتی یا هادی که کارمند سازمان اطلاعاتی است و یک منبع که اطلاعات خود را از طریق هادی در اختیار سازمان اطلاعاتی قرار می دهد.
۳) اطلاعات حاصل از جمع آوری داده های فضای زمین؛ اطلاعات تصویربرداری شده از فضای بالای زمین و شامل اطلاعات تصویربرداری (ایمینت).
۴) اطلاعات حاصل از جمع آوری علائم؛ اخبار جمع آوری شده از داده های انتقالی (به طور کلی شنود) شامل اطلاعات ارتباطی (کومینت)، اطلاعات الکترونیکی (الینت) و اطلاعات علائم تجهیزات خارجی (فیسینت).
۵) اطلاعات اندازه گیری و تعیین کیفیت؛ اخبار تولید شده توسط تحلیل های کمیتی و کیفیتی نشانه های فیزیکی اهداف و وقایع به منظور تعیین ویژگی ها و ماهیت آن ها.

موضوع حائز اهمیت در جمع آوری اطلاعات این است که سازمان های پیشرفته اطلاعاتی، اطلاعات مورد نیاز سیاست گذاران خود را با تلفیق اخبار به دست آمده از انواع روش های جمع آوری، تهیه می کنند و این روش ها علاوه بر ایجاد هم افزایی برای دیگری، نقصان دیگر روش ها را نیز برطرف می کنند. در واقع اخبار پیشروی سازمان های اطلاعاتی مانند یک جورچین است که هر کدام از روش های جمع آوری، بخشی از اجزای این جورچین را تشکیل می دهند. تحلیلگران اطلاعاتی با کنار هم قرار دادن اجزای مختلف جورچین، تصویر کاملی را به وجود می آورند که همان نیات پنهان شده حریف است.
جزئیات مربوط به توانایی های جمع آوری از طبقه بندی شده ترین اسرار یک کشور به شمار می روند.

منبع: خبرگزاری آنا